به نقل از «فرارو»

چرا پاسخ به این پرسش اساسی بسیار دشوار است؟

تاریخ انتشار: ۶ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۹۹۴۵۴

فرارو-کارل زیمر نویسنده، وبلاگ نویس، مقاله نویس و روزنامه نگار مشهور علمی است که در موضوعات تکامل، انگل‌ها و وراثت تخصص دارد. او که نویسنده کتاب‌های زیادی می‌باشد مقالات علمی اش را در نشریاتی مانند نیویورک تایمز، دیسکاور و نشنال جئوگرافی منتشر کرده است. او عضو کالج مورس دانشگاه ییل و استادیار بیوفیزیک مولکولی و بیوشیمی در دانشگاه ییل است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او در سخنرانی‌ای در دانشگاه راکفلر از دموکراسی، علم و روزنامه نگاری به عنوان سه نهاد ارزشمندی که زندگی را بسیار بهتر از گذشته ساخته اند یاد کرد. زیمر برنده جوایز گوناگونی شده است از جمله جایزه رسانه‌ای موسسه علوم زیستی آمریکا در سال ۱۹۹۷ میلادی، جایزه سازمان بهداشت پان آمریکا برای برتری در گزارش بین المللی بهداشت در سال ۱۹۹۹ میلادی و جایزه خدمات ممتاز انجمن زیست شناسی.

به گزارش فرارو به نقل از وکس، ما وقتی زندگی را می‌بینیم آن را می‌شناسیم. پرندگان با قابلیت پرواز مانند موجودات میکروسکوپی به وضوح زنده هستند، اما آیا ما انسان‌ها می‌دانیم که اساسا زندگی چیست؟ خیر، هیچ کس نتوانسته زندگی را تعریف کند و برخی افراد به شما خواهند گفت که تعریف زندگی امکان ناپذیر است.

صد‌ها تعریف از زندگی وجود دارد که دانشمندان خود در ادبیات علمی منتشر کرده اند. این تعاریف همه چیز را شامل می‌شوند از تعاریف ساده‌ای مانند "زندگی یک شبکه متابولیک در یک مرز" گرفته تا جملاتی که به نظر می‌رسد برای رمزگشایی آن به مدرک دکترا نیاز دارید: "زندگی یک کلاد تک فیلیتی است که از آخرین جد مشترک جهانی سرچشمه می‌گیرد و همه فرزندان اش را شامل می‌شود".

هیچ تعریف مورد اجماعی در مورد زندگی وجود ندارد و پرسش درباره چیستی آن هنوز ما را آزار می‌دهد. در ظاهر به نظر می‌رسد که پاسخ دادن به آن باید آسان باشد پاسخ به موضوعی که یک دانش آموز کلاس پنجمی باید بتواند برای تکالیف علوم به آن پاسخ دهد. علت آسان قلمداد کردن پاسخ به این پرسش آن است که ما آن را احساس می‌کنیم. مغز ما در واقع برای تشخیص چیز‌هایی مانند حرکت بیولوژیکی تنظیم شده است.

ما به نوعی برای تشخیص زندگی آماده‌ایم، اما این در واقع بدان معنی نیست که ما می‌دانیم زندگی چیست، اما باز هم ممکن است پاسخ دادن به آن پرسش ضروری باشد مانند تصور این که ستاره‌شناسان بر سر تعریف ستاره توافق نظری نداشته باشند، اما این حتی اساسی‌تر است. این زندگی است.

در مسیر تعریف درباره چیستی زندگی موارد گیج کننده‌ای وجود دارند از جمله معروف‌ترین آن موارد ویروس‌ها هستند. از برخی جهات، ویروس‌ها به طور باورنکردنی زنده به نظر می‌رسند. ما این موضوع را در جریان شیوع کووید -۱۹ مشاهده کردیم. چه کسی می‌داند که چند نسخه از SARS-CoV-۲ در چند سال گذشته از طریق تکثیر تولید شده اند. نکته دیگر آن که این ویروس‌ها جهش نیز پیدا می‌کنند. برخی از این جهش‌ها باعث می‌شوند آنان در کارکرد‌هایی خاص بهتر شوند.

با این وجود، ویروس‌ها هیچ راهی برای جذب مولکول‌ها و تبدیل آن مولکول‌ها به مولکول‌های جدید ندارند. ویروس‌ها فاقد دهان هستند، معده و آنزیم ندارند. ویروس‌ها اساسا دستورالعمل‌هایی هستند که یک سلول را دوباره برنامه ریزی می‌کنند. آن سلول و نه ویروس است که ویروس‌های جدید می‌سازد.

تعریف ناسا از زندگی این گونه است: "زندگی یک سیستم شیمیایی خودپایه است که قادر به تکامل داروینی می‌باشد". بنابراین، ویروس‌ها تکامل داروینی را به چالش می‌کشند. آنان یک سیستم شیمیایی هستند، اما خودپایدار نیستند. اگر ویروس‌ها زنده نیستند پس چه هستند؟ من پاسخی برای این پرسش ندارم.

عجیب است که بگوییم ویروس‌ها مرده‌اند، زیرا طبق تعریف آن‌ها باید ابتدا زنده باشند تا بمیرند. چیزی که می‌تواند از طریق چنین تغییرات شگرفی رخ دهد، اما هم چنین ژن‌هایی را به نسل‌ها منتقل می‌کند گفتن این که هیچ ربطی به زندگی ندارد صرفا احساس عجیبی را به دنبال دارد.

اگر تعریف گسترده تری از زندگی داشته باشیم گلبول‌های قرمز نمونه جالبی خواهند بود. اگر تمام گلبول‌های قرمز خون فردی را بگیرید او می‌میرد. این سلول‌ها پروتئین‌های زیادی را در داخل خود دارند که کار‌های مهم زیادی را انجام می‌دهند به‌ویژه دریافت اکسیژن از ریه‌ها و انتقال آن به بدن. بنابراین، مانند موجودات زنده دارای مرز‌هایی هستند و کار‌های پیچیده بیوشیمیایی را انجام می‌دهند.

افراد در مورد طول عمر گلبول‌های قرمز صحبت خواهند کرد. آنان اساسا تنها برای چند ماه در بدن شما وجود دارند. بنابراین، شما فکر می‌کنید چیزی که طول عمر دارد زنده است. گلبول‌های قرمز برخی از ویژگی‌های زندگی را دارند برخی ویژگی‌های واقعاً مهم، اما یکی از این ویژگی‌های واقعا مرکزی را کاملا از دست می‌دهند: ژن ها. گلبول‌های قرمز هیچ ژنی ندارند. در نتیجه، راهی برای رشد و تقسیم و تکثیر آن وجود ندارد.

به این فکر کنید که انواعی از حشرات وجود دارند برای مثال سیکادا که اندام‌های خاصی را در داخل بدن خود رشد می‌دهند که در آن انواع خاصی از باکتری‌ها در داخل سلول‌ها زندگی می‌کنند. این باکتری‌ها برای این سیکادا‌ها حیاتی هستند. این باکتری‌ها انواع خاصی از اسید‌های آمینه را برای حشرات می‌سازند که حشرات نمی‌توانند آن را از طریق خوردن گیاهان دریافت کنند. این باکتری‌ها به نوبه خود مقدار زیادی غذا از سیکادا دریافت می‌کنند و نمی‌توانند خارج از سیکادا زندگی کنند.

آنان از نظر شیمیایی قادر به زنده ماندن نیستند. این باکتری‌ها ژن‌های خود را دارند؛ بنابراین آنان می‌توانند رشد کنند و تکثیر شوند، اما متمایز نیستند. این باکتری‌ها در واقع باید داخل سلول‌های سیکادا باشند. بنابراین، آنان همان طور که می‌توانید تصور کنید با سیکادا ادغام شده اند. آیا آنان زنده هستند؟ خب، من فکر می‌کنم شما می‌توانید این موضوع را مطرح کنید، اما در واقع نمی‌توانید! اگر یکی از قوانین شما این است که "باید متمایز باشد" پس فکر نمی‌کنم که باکتری‌ها با آن مطابقت داشته باشند.

ویروس‌ها به نوعی زنده‌تر از این باکتری‌ها هستند. این باکتری‌ها از مادر به فرزندان شان منتقل می‌شوند. آنان در اطراف شناور نیستند. ما خود ساکن برخی از باکتری‌های سابق هستیم. دو میلیارد سال پیش اجداد تک سلولی ما با این باکتری‌های مصرف کننده اکسیژن اتحادی تشکیل دادند. آنان به این چیز‌های کوچک در داخل سلول‌های ما به نام میتوکندری تبدیل شدند که سوخت مان را تولید می‌کنند.

اگر میتوکندری خود را بیرون آوریم ما مرده‌ایم. میتوکندری‌ها هنوز چند ژن در درون شان باقی مانده است، اما شما هرگز نخواهید دید که میتوکندری‌ها از یک سلول خارج می‌شوند و به تنهایی می‌خزند. میتوکندری‌ها نمی‌توانند آن کار را انجام دهند و ابزاری برای زنده ماندن ندارند.

بنابراین، گلبول‌های قرمز خون و میتوکندری ممکن است زنده نباشند آن دو در فرآیند زندگی دخیل هستند. با این وجود، آیا نمونه‌هایی از چیز‌هایی نیز وجود دارد که به طور قطع زنده به نظر می‌رسند هیچ استدلالی ندارند، اما هنوز تعاریف زندگی را اشتباه می‌گیرند؟

در این مورد می‌توان به یک ماهی اشاره کرد که کاملا بی ضرر به نظر می‌رسد. اگر این ماهی کوچک کوچک در جویبار‌های مکزیک و جنوب ایالات متحده می‌چرخد به آن دوبار نگاه نمی‌کنید. صد‌ها هزار سال پیش زمانی که دو گونه دیگر مولی با هم آمیخته شدند و یک هیبرید تولید کردند این ماهی تکامل یافت؛ و اکنون آن هیبرید آمازون مولی تنها ماده تولید می‌کند. همه آنان مونث هستند و فقط دخترانی به وجود می‌آورند که شبیه خودشان هستند.

با این وجود، اگر فقط یک مولی آمازون یا یک مخزن کامل از مولی‌های آمازون را به تنهایی نگه دارید آنان تولید مثل نمی‌کنند. دلیل آن این است که آن ماهی‌ها در واقع هنوز باید با یک نر از یکی از آن گونه‌های اجدادی جفت گیری کنند. این گونه‌ای است که نمی‌تواند در درون خود تولید مثل کند و باید برود و یک نر از گونه دیگری از ماهی را پیدا کند. اسپرم این فرآیند شروع رشد تخمک هایش را آغاز می‌کند. با این وجود، مولی ماده آمازون اسپرم و تمام ژن‌های درون آن را از بین می‌برد. پس از آن که توانست با یک ماهی نر از گونه دیگری جفت گیری کند صرفا یک دسته کامل از خود را شبیه سازی می‌کند. بنابراین، زیست شناسان آن ماهی را انگل‌های جنسی می‌نامند.

در اینجا یک موضوع خنده دار وجود دارد، زیرا این نیز شبیه کاری است که ویروس انجام می‌دهد، اما ویروس زنده نیست و به میزبان دیگری نیاز دارد تا نسخه‌های بیش تری از خود دقیق خود ایجاد کند. وقتی واقعا سعی می‌کنید معنی زنده بودن را با کلمات بیان کنید مولی آمازون و چیز‌هایی مانند آن می‌تواند همه شما را درگیر کند.

من در اینجا مشکل زبان ترسیم دایره‌ای را می‌بینم. ما سعی می‌کنیم این دایره‌ها را ترسیم کنیم و شاید این بخشی از مشکل باشد. این بیش‌تر یک مشکل فلسفی است تا علمی. فیلسوفان مدت زیادی است که به این موضوعات فکر می‌کنند. یک راه بسیار ساده برای درک این مشکل و شاید یک راه حل به جای زندگی باشد برای مثال، بگویید خب، بازی چیست؟

اگر سعی کنید تعریف دایره‌ای کاملا واضحی از بازی‌ها ارائه دهید شکست خواهید خورد. آیا بازی‌ها باید شامل کارت باشند؟ خب، بازی می‌توانند شامل کارت نیز باشند، اما می‌توانند توکن‌هایی مانند مونوپولی را نیز در بر گیرند. آیا با بازی کردن پول در می‌آورید؟ خب، از طریق بازی‌های خاص بله؛ و دیگرانی که باید برای بازی کردن آنان پول پرداخت کنید. آیا باید در یک بازی برنده شوید؟ خب، گاهی اوقات.

با این وجود، هیچ وقت بچه‌ای ندارید که به اسباب بازی فروشی برود و به بخش بازی برود و بگوید: "این چیست؟ من نمی‌فهمم".

چیزی که "لودویگ ویتگنشتاین" فیلسوف گفته بود که بازی‌ها چیز‌هایی هستند که شباهت‌های خانوادگی دارند بنابراین، تمام بازی‌ها در این نوع شبکه از معنای مرتبط به هم متصل هستند. بنابراین، افرادی خواهند بود که خواهند گفت ما واقعا برای اهداف علمی به تعریفی از زندگی نیاز داریم. بنابراین، برای مثال ناسا می‌تواند ایده‌ای از کاری که آنان انجام می‌دهند داشته باشد. ما واقعا به تعاریف روشنی از زندگی نیاز داریم. با این وجود، افراد دیگری هم هستند که می‌گویند تعریف زندگی پوچ و اتلاف وقت است. فیلسوفی به نام کارول کلیلند می‌گوید این مانند کیمیاگرانی است که آب را در سال ۱۵۰۰ تعریف می‌کنند. این اتلاف وقت، اما بدون درک مولکول‌ها و ساختار اتمی آن است.

این مولکول‌ها از هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده اند و نحوه پیوند آنان منجر به انواع رفتار‌های متفاوتی می‌شود که ما برای آب می‌شناسیم. اگر می‌توانستیم شکل دیگری از زندگی را در جای دیگری پیدا کنیم این صرفا بازی را عمیقا تغییر می‌داد و شاید مجبور می‌شدیم عقب نشینی کنیم و بگوییم بسیار خب نظریه ما برای توضیح زندگی هم در زمین و هم در آلفا قنطورس یا هر کجای دیگر چیست. با این وجود، من اصلا تعجب نمی ‌کنم اگر اولین برخورد ما با چیزی که به نظر می‌ رسد زندگی است ما را کاملا گیج کند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: دانشمندان زندگی گلبول های قرمز باکتری ها مولکول ها ویروس ها چیز هایی بازی ها سلول ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۹۹۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چیز‌هایی که فکر نمی‌کنید به کبدتان آسیب می‌زنند

آفتاب‌‌نیوز :

کبد اندامی بزرگ و مهم است که اگر مراقبش نباشید مستعد آسیب است. کبد بعد از پوست، بزرگ‌ترین اندام بدن است که در بالاتنه‌تان و در سمت راست قفسه سینه‌تان قرار دارد. کبد علاوه بر اینکه مسئول جداکردن مواد مغذی از غذا‌هایی است که از سیستم گوارشتان عبور می‌کنند است، صفرا نیز ترشح می‌کند که به بدن در هضم غذا و دفع سموم کمک می‌کند.

بیماری کبد شامل تعدادی از عوارضی می‌شود که به کبد آسیب می‌زنند. به‌مرورزمان، این آسیب می‌تواند کبد را زخم کند که به آن سیروز می‌گویند. وقتی بافت اسکار جایگزین بافت سالم می‌شود، جلوی عملکرد نرمال کبد را می‌گیرد و این در نهایت می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سرطان کبد شود.

ازاین‌رو مهم است که مراقب سلامت کبد خود باشید تا آسیب نبیند و این مراقبت شامل آگاه بودن از راه‌های گوناگونی می‌شود که ممکن است تصادفاً به این اندام حساس آسیب بزنند.

در معرض سموم قرارگرفتن

یکی از نقش‌های اصلی کبد در بدن، دفع سموم است. کبد از طریق چیز‌هایی به نام کانال‌های سینوزوئید کبد، سموم را دفع می‌کند. این کانال‌ها از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های کوپفر برای فیلترکردن سموم از طریق کبد استفاده می‌کنند. سلول‌های کوپفر این سموم را احاطه و آن‌ها را تجزیه کرده و سپس آن‌ها را از بدن خارج می‌کنند. اگر این سموم از بدن خارج نشوند می‌توانند در داخل سلول‌های چربی ذخیره شوند که البته برای کبد مضر است.

کبد معمولاً می‌تواند سموم را به‌خوبی پردازش کند، اما سم خیلی زیاد باعث آسیب کبد می‌شود؛ بنابراین شما باید مقدار سمومی را که وارد بدنتان می‌کنید محدود نمایید تا مطمئن شوید فشار زیاد به کبدتان وارد نمی‌کنید. شستن میوه‌ها و سبزی‌ها پیش از خوردن می‌تواند کمک کند تا سم کمتری وارد بدنتان شود. یک سری از محصولات شوینده خانگی هم می‌توانند خطرناک باشند و لازم است پیش از مصرف، برچسب روی آن‌ها را به‌دقت بخوانید تا از آن‌ها درست استفاده کنید.

مکمل‌های مضر

نظارت بر صنایع تولیدکنندهٔ مکمل‌های غذایی آن‌طور که فکر می‌کنید دقیق نیست. به همین دلیل شما باید در انتخاب مکمل‌ها دقیق باشید؛ اما به‌هرحال هیچ تضمینی وجود ندارد که بی‌ضرر باشند و به کبدتان آسیب نزنند. مکمل‌های غذایی که برچسب «طبیعی» دارند هم می‌توانند مضر باشند. بعضی از مکمل‌های گیاهی نیز به کبد آسیب می‌زنند، مانند عصاره چای سبز.

مصرف مواد مخدر

مصرف مواد مخدر به چند دلیل می‌تواند مضر باشد که یکی از آن‌ها این است که این مواد می‌توانند حاوی عناصری باشند که انتظارش را ندارید و این مواد به سلامتی‌تان آسیب می‌زنند از جمله آسیب به کبد. مثلا هروئین می‌تواند آسیب جدی به کبد وارد کند؛ چون کبد مجبور است این داروی سمی را از بدن پاک‌سازی کند.

کبد کارش را خوب انجام می‌دهد؛ اما استفاده از موادی مانند هروئین باعث می‌شوند کبد بی‌نهایت تحت‌فشار قرار بگیرد و این اتفاق به‌مرورزمان به کبد آسیب زده و آن را ضعیف می‌کند و کبد به‌سختی خواهد توانست دیگر سموم را کنترل کند. یک نمونهٔ دیگر نیز کوکائین است که بر آنزیم‌های کبد اثر می‌گذارد و باعث التهاب در کبد یا رابدومیولیز می‌شود که عارضه‌ای است که در آن، عضلات به‌سرعت تحلیل رفته و محتویات خود را به داخل جریان خون می‌ریزند. متامفتامین یا شیشه نیز با بالابردن دمای بدن و افزایش فشارخون باعث آسیب کبد می‌شود.

نادیده‌گرفتن علائم هشداردهنده کبد

اگر تردید دارید که کبدتان مشکلی دارد بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید. مسئله اینجاست که مشکلات کبد ممکن است به‌سختی شناسایی شوند. خیلی از افراد علائم خاصی ندارند تا زمانی که مشکل کبدشان جدی شود. اما تشخیص به‌موقع مشکل کبد بهترین راه برای پیشگیری از آسیب جدی آن است.

یکی از شگفتی‌های کبد این است که می‌تواند خودش را ترمیم کند، حتی اگر از آسیب قبلی، بافت اسکار در کبدتان داشته باشید. به همین دلیل تشخیص به‌موقع مشکلات کبد می‌تواند نجاتتان بدهد. متأسفانه خیلی از افراد متوجه نمی‌شوند که کبدشان مشکلی دارد تا زمانی که این مشکل جدی و خطرناک می‌شود. در واقع بسیاری از عوارض کبدی هیچ علامت بارزی ندارند.

اگر زودتر جلوی مشکل کبد گرفته نشود و کبد آسیب زیادی ببیند، خطر نارسایی کبد یا سرطان کبد را به دنبال دارد که هر دو بی‌نهایت جدی‌اند. پزشک می‌تواند با آزمایش خون، تست‌های تصویری و یا در برخی موارد با بیوپسی کبد، تشخیص دهد که کبد آسیب دیده یا نه.

مصرف الکل

الکل می‌تواند آسیب زیادی به کبد وارد کند. مصرف زیاد الکل به‌مرورزمان موجب سیروز کبد خواهد شد. در میان تمام ارگان‌های بدن، کبد بیشترین آسیب را از الکل می‌بیند؛ چون الکل اساساً در کبد متابولیز می‌شود. مصرف الکل می‌تواند سبب عوارض کبدی مانند کبد چرب، سیروز و هپاتیت شود.

مصرف چربی‌های ناسالم

انواع چربی‌ها در غذا‌هایی که می‌خورید وجود دارد و برخی از آن‌ها سالم‌تر از بقیه‌اند. بیماری کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می‌دهد که چربی زیاد در کبد انباشته می‌شود. کبد به طور نرمال دارای مقداری چربی است؛ اما اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد کبد از چربی باشد، مشکل‌ساز خواهد شد.

مطالعات نشان می‌دهند مصرف کالری زیاد منجر به بیماری کبد چرب می‌شود؛ اما غذایی که می‌خورید هم مهم است. چربی اشباع یکی از عوامل ایجاد بیماری کبد چرب است و خوردن مقدار کمتری از این نوع چربی که معمولاً در منابع حیوانی مانند کره و لبنیات و گوشت چرب و روغن نارگیل وجود دارد می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. محققان دریافته‌اند چربی غیراشباع که معمولاً در روغن‌های گیاهی، روغن ماهی و مغز‌ها وجود دارد در واقع محافظ کبد است.

مصرف زیاد قند

علاوه بر اینکه باید چربی‌های سالم مصرف کنید، مصرف قند کمتر و استفاده از منابع سالم‌تر کربوهیدرات‌ها نیز به پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند. شما باید از مصرف نوشیدنی‌های قندی مثل نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های ورزشی و آبمیوه‌های صنعتی و چای و قهوه شیرین پرهیز کنید.

عاقلانه است که از مصرف محصولاتی که شربت فروکتوز دارند نیز خودداری کنید. فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در میوه‌ها و عسل وجود دارد. در واقع شما باید به دنبال خوراکی‌هایی باشید که شاخص گلیسمی پایین دارند. بیشتر میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل در این دسته قرار می‌گیرند. این نوع غذا‌ها در مقایسه با منابع ساده کربوهیدرات مثل نان سفید و برنج سفید و سیب‌زمینی، دارای اثر کمتری بر قند خون هستند.

ضمناً توصیه می‌شود به‌طورکلی، کمتر کربوهیدرات مصرف کنید؛ چون خوردن کربوهیدرات زیاد هم باعث می‌شود کبد آن‌ها را به‌صورت چربی ذخیره کند.

مصرف زیاد استامینوفن

وقتی تب یا بدن‌درد دارید احتمالاً سراغ دارو‌های مسکن می‌روید تا ناراحتی‌تان را تسکین بدهید. یکی از عناصر فعال در مسکن‌ها، استامینوفن است که درد را تسکین داده و تب را پایین می‌آورد. مصرف زیاد استامینوفن، استفاده نامناسب از آن یا ترکیب آن با دارو‌های اشتباهی می‌تواند به کبد آسیب بزند.

اگر از استامینوفن درست استفاده کنید نباید به کبدتان آسیبی برسد. اما پزشکان و کارشناسان هشدار می‌دهند که مصرف زیاد آن می‌تواند آسیب شدیدی به کبد وارد کند، تاحدی‌که ممکن است نیاز به پیوند کبد وجود داشته باشد. سعی کنید به‌یک‌باره بیشتر از یک استامینوفن یا هر دارویی که حاوی این ماده است مصرف نکنید. در واقع مجازید روزانه حداکثر ۴۰۰۰ میلی‌گرم استامینوفن مصرف کنید.

غذا و نوشیدنی آلوده

یکی از انواع ویروس هپاتیت، هپاتیت E است که بیشتر در میان مسافران معمول می‌باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که آب آشامیدنی یا غذای تمیز و طبق استاندارد‌ها وجود ندارد، پس به‌احتمال بسیار زیاد در معرض ابتلا به ویروس هپاتیت E قرار دارید. متأسفانه این ویروس واکسنی ندارد و اگر به آن مبتلا شوید احتمالاً علامتی نخواهید داشت، اما ویروس هپاتیت E به‌مرورزمان به کبد آسیب می‌زند.

افرادی که در حال حاضر بیماری کبدی دارند در صورت آلوده‌شدن به ویروس هپاتیت E بیماری‌شان شدید خواهد شد. اما بیشتر افراد سالمی که به این ویروس مبتلا می‌شوند می‌توانند بهبود پیدا کنند. اگر هپاتیت E علامتی داشته باشد شامل تهوع، تب، کاهش اشتها، شکم‌درد و درد مفاصل خواهد بود. علائم ممکن است دو تا سه ماه طول بکشند. برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت E هیچ آب و غذایی را تا زمانی که از پاکیزه بودن آن مطمئن نشده‌اید مصرف نکنید. شیر و ماست را حتماً به‌صورت پاستوریزه مصرف کنید و غذای خام را از منبعی که اطمینانی به آن ندارید نخورید.

نداشتن وزن سالم

به‌طورکلی زندگی با یک سبک زندگی سالم می‌تواند جلوی آسیب کبد را بگیرد. وزن سالم بدن به پیشگیری از بیماری کبد کمک می‌کند و انتخاب‌های سالم در سبک زندگی مثل تغذیه سالم و درست و ورزش منظم نیز نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات کبدی دارد. سبک زندگی سالم به افرادی که در حال حاضر بیماری کبد دارند نیز کمک می‌کند دچار عوارض جدی‌تر نشوند.

مطالعات نشان داده‌اند کاهش وزن برای افرادی که بیماری کبد چرب غیرالکلی دارند مفید است. البته نکته اصلی اینجاست که خیلی از افراد موفق می‌شوند وزن کم کرده و به وزن سالمی برسند؛ اما در حفظ و تداوم آن چندان موفق نیستند و وزن ازدست‌رفته را در مدت کوتاهی دوباره به دست می‌آورند.

به اندازه کافی ورزش‌نکردن

وقتی پای پیشگیری از بیماری‌های کبد در میان است، نقش ورزش منظم را نیز نمی‌توانید نادیده بگیرید. به‌طورکلی ورزش برای سلامتی خوب است و افراد بزرگسال باید تقریباً ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی داشته باشند که می‌تواند شامل پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری یا درگیر فعالیت‌های هوازی شود. تمرینات قدرتی را نیز باید در کنار تمرینات هوازی انجام دهید و در هفته دو جلسه تمرینات بدنسازی و قدرتی داشته باشید و تمام گروه‌های عضلانی‌تان را درگیر کنید.

یافته‌ها نشان می‌دهند ورزش‌کردن باعث کاهش چربی کبد می‌شود و این کار از طریق مؤثرتر کردن انسولین در بدن صورت می‌گیرد که کمک می‌کند اسید‌های چرب در کبدتان متابولیز شوند و عملکرد میتوکندری‌ها در کبد بهتر شود. محققان می‌گویند افرادی که بیماری کبد چرب دارند با ورزش منظم حتی اگر وزن کم نکنند، باز هم شرایط سالم‌تری خواهند داشت و این نقش بسیار مهم ورزش را در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب نشان می‌دهد.

استفاده از وسایل مشترک آلوده به خون

انواعی از ویروس هپاتیت از طریق خون منتقل می‌شوند. توصیه می‌کنیم از وسایل مشترکی که آلوده به خون هستند هرگز استفاده نکنید. مثلاً مسواک یا ژیلت مشترک می‌تواند باعث انتقال هپاتیت شود. حتی وسایل پیرسینگ و مانیکور هم می‌توانند این ویروس را انتقال دهند.

هپاتیت C یکی از انواع هپاتیت است که اساساً از طریق استفاده از سوزن‌های مشترک منتقل می‌شوند. هپاتیت C هرچند که اغلب یک بیماری کوتاه‌مدت است؛ اما این بیماری در تقریباً نیمی از افراد مزمن می‌شود. این بیماری در صورت مزمن شدن می‌تواند باعث سیروز کبد و حتی سرطان کبد شود. هپاتیت C مشابه هپاتیت E هیچ واکسنی ندارد و بهترین راه پیشگیری از این عفونت، اجتناب از تماس با خون فرد آلوده است.

واکسینه نشدن

ویروس هپاتیت انواعی دارد که همهٔ آن‌ها به کبد آسیب می‌زنند. هر چند همهٔ انواع این ویروس واکسن ندارند؛ اما واکسن بیشتر آن‌ها موجود است. به‌هرحال توصیه می‌شود واکسن هپاتیت A و هپاتیت B را بزنید تا از ابتلا به این عفونت ایمن بمانید. هر دو واکسن اثرگذاری بالایی دارند و بی‌خطر هستند.

واکسن هپاتیت B بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد مؤثر است و جلوی آسیب کبد و سرطان کبد را که می‌تواند ناشی از عفونت باشد می‌گیرد. واکسن هپاتیت A نیز مؤثر است و تقریباً ۱۰۰ درصد افراد با این واکسن در عرض یک سال از دریافت اولین دوز، در برابر این ویروس ایمنی پیدا می‌کنند.

واکسن هپاتیت B برای بیشتر بچه‌ها توصیه می‌شود. کودک می‌تواند اولین دوز این واکسن را خیلی زود و ۲۴ ساعت بعد از تولد دریافت کند و دو دوز دیگر پیش از ۱۸ ماهگی توصیه می‌شود. اما نوجوانان و بزرگسالان درصورتی‌که طی کودکی واکسینه نشده‌اند می‌توانند این واکسن را در هر سنی بزنند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان